Hij is overdonderd…

Omringd door 50 familieleden, vrienden en buren houd ik op het verjaardagsfeest van mijn lief een persoonlijk woordje. Meestal reageert hij heel ad rem met een grap of zo, maar nu heb ik hem aan het denken gezet.

Na afloop van het feest dat tot in de late uurtjes doorgaat, leest hij thuis de tekst nog eens aandachtig door. Hij zegt nog steeds niets. Ik zie aan zijn gezicht dat mijn woorden hem raken.

Ik kan niet zo goed speechen, vind ik zelf. Ik bereid een praatje altijd zo goed voor dat het spontane eraf is. Ook deze keer oefen ik hardop, ik schaaf het bij, leg het weg, oefen nog eens en uiteindelijk staat het. Maar ik vertel het in mijn eigen woorden. Vanuit mijn hart. Dan is het altijd goed.

Tegen mensen die je voor je bedrijf, vereniging of stichting toespreekt, praat je natuurlijk anders dan tegen je partner, familie of vrienden. Maar is het verschil eigenlijk wel zo groot?

Hoe praat jij tegen je klanten?

Hoe doe je dat op je website, in een advertentie, in een artikel in de krant, in je folder of in een brief?

En op welke manier doe je dat? Formeel of informeler? Heb je het over de klant of de donateur? Of spreek je mensen in je tekst rechtstreeks aan met u of met jij?

Formuleer je je zinnen zoals je dat op school hebt geleerd in schrijftaal: afstandelijk en in passieve, lijdende zinnen? Of schrijf je informeler en actief: in spreektaal?

Schrijftaal is moeilijk te begrijpen

Dat komt omdat het formeler en vaak ook ambtelijk is. Dat merk je aan het woordgebruik. Een voorbeeld:

‘Elk lid dient twee keer per jaar een tegenprestatie te bieden voor het gebruik van onze tennisfaciliteiten door zich beschikbaar te stellen voor een kantinedienst.’

Met veel minder formele en met concrete woorden en daarnaast een persoonlijke aanspreekvorm zeg je het zo:

‘’U doet twee keer per jaar een kantinedienst in ruil voor het gebruik van ons tennispark.’

Vaak wordt schrijftaal als afstandelijk beleefd, omdat het passief is geschreven, net als deze zin. Het leest daardoor niet zo makkelijk en is minder aansprekend. Het leeft minder. En het allerbelangrijkste, de tekst is minder nauwkeurig. Want wie beleeft het? En wie heeft het passief geschreven? In teksten waarin je je lezer iets wilt uitleggen en je lezer wilt overtuigen om iets te gaan doen, is het belangrijk om concreet te zijn. Van wie verwacht je wat wanneer waarom en hoe?

Dat bereik je met spreektaal.

Mag je spreektaal gebruiken in zakelijke teksten?

Waarschijnlijk leerde je op school dat dat niet mag. Inmiddels vinden we dat het belangrijkste is dat de boodschap van je tekst bij de lezer overkomt en dat hij zich aangesproken voelt. Dat doe je op de manier die het meest natuurlijk is. Door als persoon tegen je lezers te praten.

Een ander beeld van spreektaal is dat het niet zakelijk is. Zakelijk zijn betekent duidelijk en feitelijk zijn. Duidelijk ben je als je begrijpelijke taal gebruikt. En spreektaal is begrijpelijk. De feiten heb je natuurlijk altijd paraat. Je praat niet zomaar wat tegen je klanten.

Uit onderzoek blijkt bovendien dat je geschreven tekst in spreektaal beter onthoudt. Je let onbewust meer op, net als in een gesprek. Dan moet je namelijk af en toe iets zeggen of ergens op reageren.

‘’Communicatie is zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten’’.

Van Kooten en De Bie maakten hiermee duidelijk dat het heel lastig is om ervoor te zorgen dat je toehoorders voor 100% begrijpen wat jij wilt zeggen.

In face-to-face contacten kom je meestal een heel eind. Je gesprekspartner stelt vragen en geeft reacties, waaruit je op kunt maken of hij je begrijpt. In schriftelijke communicatie is dat lastiger te peilen. Dan is het nog belangrijker dat je iets begrijpelijk vertelt. En op een manier die echt en geloofwaardig is.

Klanten willen jou graag leren kennen, de persoon of medewerkers achter de organisatie. Door te spreken maak je je tekst persoonlijk.

Hoe schrijf je in spreektaal?

Schrijf op hoe je iets zou zeggen tegen iemand waarmee je in gesprek bent. Wat zou je zeggen als je iemand aan de telefoon hebt en iets over je diensten of producten vertelt? Wat zou je over je bedrijf vertellen als je iemand op een bijeenkomst tegenkomt? Wees jezelf. Dan doe je het altijd goed.

Daarna check je de tekst op een aantal punten:

  • Vertel in je eigen woorden. Gebruik geen moeilijke woorden en zinnen die je ook niet gebruikt wanneer je tegen iemand praat.
  • Spreek je lezers direct aan. Net zoals ik in deze blog doe. Ik schrijf rechtstreeks aan jou.
  • Schrijf actief. Gebruik geen lijdende zinnen met ’worden’ en ‘door’.
  • Maak korte zinnen. En wissel ze af met langere, eenvoudige zinnen.

En de laatste tip, die ook boven deze blog staat: lees de tekst hardop. Beoordeel of de tekst lekker loopt en natuurlijk klinkt. Zo ja, dan is spreektaal dé oplossing om je boodschap duidelijk te maken.